The downside

Hi allemaal,

Zoals in ons vorige reisverslag aangegeven, zou ik een hoofdstuk van ons verhaal wijden aan de mindere kant van onze reis en dan met name over de palmolieplantages. Uiteraard veel minder leuk dan het lezen van onze spannende avonturen, maar niet minder belangrijk. Because this affects us all... 

Op onze weg naar Tembak hebben we de gevolgen van de palmolieplantages met eigen ogen gezien en waar ik normaal gezien niet bepaald geraakt ben over dergelijke verhalen, hebben deze beelden zich op mijn netvlies gebrand en voel ik mij verplicht dit met jullie te delen. Kilometers en kilometers hebben we door de plantages gereden over een weg waar we eigenlijk helemaal niet mogen komen en zeker geen foto's mogen maken. De bedrijven en de overheid proberen deze verschrikkingen voor het publiek te verbergen, iets wat ze tot nu toe behoorlijk goed is gelukt. 

In eerste instantie lijken de plantages bij het natuurlijke beeld te passen. Op Borneo is veel groen te zien en de palmen van de palmolieboom zijn even groen als de omgeving. Wat echter opvalt is dat de bomen veel te recht gepland zijn en dat er, naast de bomen, weinig anders groen te vinden is. Dit is ook niet vreemd, want alles rondom de bomen wordt doodgespoten. Deze pesticide worden uiteraard door de bodem opgenomen en komen zo ook in het grondwater terecht. Bij gebrek aan riolering of een waterzuiveringssysteem zijn vele inwoners afhankelijk van het regen- en grondwater en bedreigt het dus hun drinkwater voorraad. Daarnaast is het natuurlijk ook niet echt bepaald goed voor de grond. 

De mensen op Borneo zijn alles behalve rijk en wanneer zij geld nodig hebben voor bijvoorbeeld medische zorg voor een familielid of een nieuwe scooter, rest hen slechts een optie namelijk het verkopen van hun grond als deze al als 'hun grond' aangemerkt. Bepaalde volkeren worden niet eens als zodanig, dus als mens, erkent en kunnen daarom geen eigen grond bezitten, terwijl het voor hun natuurlijk wel zo voelt. Generaties lang is de grond van vader op zoon doorgegeven en deze mensen worden beroofd van hun land ten dienste van de plantages zonder dat ze hier iets tegen kunnen ondernemen. Het sociale verzekeringssysteem zoals wij dit kennen komt hier absoluut niet voor en een dergelijke verzekering is alleen voor de rijkere weggelegd waardoor de arme mensen er alleen voor staan. 

Kortom, de grond ligt voor de bedrijven en de overheid voor het oprapen en kan voor een prikkie worden gekocht. Let wel, op het moment dat de grond wordt verkocht, is dit nog steeds regenwoud, want de lokale bevolking leeft van de vruchten die het regenwoud hen biedt. Dit wordt razendsnel gekapt en verbrand (iets wat de lokale bevolking inmiddels is verboden, waardoor zij niet meer kunnen voorzien in hun eigen etensvoorziening) waarna er een hele rits aan kelapa sawit op wordt gepland. Het duurt, door de arme grond, enige tijd voordat de bomen vruchten af kunnen geven en op het moment dat ze dit wel gaan doen, dan zal dit voor zo'n 15 jaar zijn. Daarna is de toch al arme grond uitgeput en kunnen de bedrijven noch de staat noch de lokale bevolking er iets mee. Het terug laten aangroeien van het regenwoud is evenmin mogelijk door de arme grond, iets wat uberhaupt niet mogelijk meer is. Wanneer regenwoud wordt gekapt of verbrand zal het duizenden jaren duren om terug te kunnen groeien in zijn oorspronkelijke vorm. 

De bedrijven zullen, voor hun olievoorraad, genoodzaakt zijn een nieuw stuk bos te vernietigen om te voorzien in de vraag die wij als consumenten veroorzaken waardoor de vicieuze cirkel rond is. Dit is ons pijnlijk duidelijk geworden op onze trip naar het binnenland. Het eerdere tripje naar de waterval (waar we in ons vorige verhaal over hebben geschreven) maakte dit nog pijnlijker duidelijk. Niet alleen reden we door de plantages ook was de ontbossing duidelijk te zien. Grote oranje plekken met dode boomstammen rondom, wachtend op de aanplanting van de palmolieboom. Voor de trip naar de waterval dienden we daarnaast een stuk door een deel regenwoud te lopen. De stilte deed pijn aan je oren, terwijl dit bos vol met leven hoort te zijn. Alle dieren zijn echter afgeschoten of gevlucht voor het enorme kabaal dat de ontbossing met zich mee brengt. Geen vogel, aap of ander dier liet zich zien noch horen slechts de insecten die blij waren met zo'n lekker hapje in hun regenwoud. Enorm triest. 

Borneo werd ooit 'de longen van de wereld' genoemd. Door de enorme regenwouden die er oorspronkelijk waren, was fotosynthese vanzelfsprekend en stootte het enorme woud een gigantische CO2 uit. Iets wat we steeds harder nodig gaan hebben, dankzij de motorisering die niet alleen in de westerse landen maar ook hier in Indonesië plaatsvindt. Er rijden scooters, motoren, auto's en vrachtwagens in overvloed en van een roetfilter hebben ze volgens mij nog nooit gehoord. Wij gaan met deze groene longen om als een kettingroker waardoor we straks schrapend naar adem zullen gaan snakken. Ik ben geen milieuwetenschapper en zal ook niet doen alsof ik dat wel ben, maar ieder normaaldenkend mens ziet de progressieve lijn van meer uitstootgassen en minder Co2. Met afkicken en het verstrijken van de jaren kunnen de longen van een kettingroker zich herstellen en ik geloof dat hetzelfde geldt voor deze groene longen, maar dan moeten we ze daar wel de kans voor geven en afkicken van de palmolie. 

Het is niet mijn bedoeling jullie meteen te bekeren tot milieu-activisten, maar de progressieve lijn die ik heb geschetst 'affects us all' en daarom streef ik slechts naar bewustwording. Denk drie keer na bij het kopen van producten die palmolie bevatten, want het staat gelijk aan het opsteken van een nieuwe sigaret voor de kettingroker...

Liefs, 
Joanita